درس دوم اراده ی بلند

 

یكی از پیشوایان بزرگ از فرزندش پرسید: ای فرزندم در زندگی خود بدنبال چه هدفی هستی و دوست داری مثل كدام مرد از مردان بزرگ باشی؟

جواب داد: دوست دارم كه مثل تو باشم. گفت: وای بر تو ای فرزندم! بی شك خودت را كوچك كردی و اراده ی خود را خوار ساختی.

من در آغاز رشد و بزرگ شدنم خود را آماده ساختم كه همانند علی بن ابی طالب باشم، پس پیوسته كوشیدم و تلاش كردم تا به مقامی رسیدم كه آن را می بینی و می دانی كه میان من و علی(ع) فاصله زیادی وجود دارد بسیاری از مردم در تفاوت میان فروتنی و كوچك كردن خود و میان خود پسندی و همّت بلند دچار اشتباه می شوند; و شخص خوار پست را متواضع می پندارند و آن مردی را كه خویشتن را از پستی ها بالا بردو به شناخت حقیقت مقامش رسد، متكبّرمی نامند.(ص2) و فروتنی چیزی جز ادب و خود پسندی چیزی جز بی ادبی نیست. مردی كه با لبخند با تو مواجه می شود و زمانی كه با او حرف می زنی به تو گوش می سپارد و با خوشرویی و تبریك با تو دیدار می كند، شخص كم ارزشی نیست آنچنان كه گمان می كنند بلكه او دارای نفس والایی است زیرا وی فروتنی را برای عظمت نفس خود شایسته تر یافته، پس فروتن شد و ادب را برای ارزش و مقام خویش بالاتر یافت، پس مؤدّب شد . و در میان مردم هیچ كس مانند طالب دانش به همّت بلند نیازمندتر نیست.

زیرا نیاز مردم به استعداد وی بیشتر از نیاز آنها به نبوغ و استعداد سایر صنعت گران و پیشه وران است .

و آیا جز این است كه صنعت گران و پیشه وران ثمره ای هستند از ثمرات و آثار نیكوی او؟ بلكه او (طالب علم) دریای سرشاری است كه نهرها و آبگیرها از آن سیراب می شوند.

پس ای طالب دانش! بلند همت باش و نگاهت در تاریخ مردان بزرگ آن چنان نباشد كه در دل تو ترس و وحشت بیندازد و خوار و كوچك شوی آن گونه كه شخص ترسو خوار می شود هنگامی كه داستانی از داستان های جنگ ها را می شنود .

و بپرهیز از اینكه نا امیدی بر نیرو و شجاعت تو غلبه كند و همانند تسلیم شدن انسان عاجز ضعیف، تسلیم شوی. ای طالب دانش! تو در رسیدن به هدف خود به مردمی غیر از مردم خود و فضایی غیر از فضای خود و آسمان و زمینی غیر از آسمان و زمین خود و عقل و ساز و برگی غیر از عقل و ساز و برگ خود نیاز نداری

و اما تو به نفسی با مناعت و اراده ای بلند نیازمندی.