بررسی درس دوم عربی سه تجربي
سال سوم ، درس دوم
معتل (2)
اعلال افعال ناقص :
1. « واو» و « یا» در صیغه ی اول ماضی ناقص مفتوح العین به « الف» قلب می شود.
مثال :
هَدَیَ ← هَدَی ( دعوت کرد)
دَعَوَ ← دعا ( واو به الف قلب می شود)
رَضِیَ ← بدون اعلال
صَلَوَ ← صلا
رَمَیَ ← رَمَی̍
2. « واو » و « یا » در فعل ناقص هر گاه به ضمیر « واو » جمع و « ی » مخاطب ( در صیغه 10 مضارع ) بپیوندند حذف می شوند
مثال :
رَمَی ← ( هم ) رَمَیوا ← رَمَو̂ا
دَعَا ← ( هم ) دَعَو وا ← دَعَو̂ا
↓ ↓
حرف عله واو جمع
یَدعو ← ( هم) یَدعوونَ ← یَدعونَ
یَرمی ← ( أنتم) ترمیونَ ← ترمونَ
یرمی ← ( أنتَ ) ترمیینَ ← ترمینَ
یهدی :
- أنتِ تهد ینَ ( اصل : تهدینَ )
↓↓
ضمیر نون اعراب
- أنتُنَّ تهد ینَ
↓↓
حرف عله ضمیر ( نون جمع)
نمونه سوال :
عین الصحیح :
1.أنتم ترمیونَ الحجارةَ
2. هم یهدیونَ صدیقها
3.أنتِ یرجینَ رَبَکِ
4.هم یهشونَ فی الطریق
جواب :
گذینه صحیح «چهار» می باشد.
در گذینه « 1 » ، «ترمیونَ» باید «ترمونَ» شود.
در گذینه « 2 » ، «یهدیونَ» غلط است و درست آن «یهدونَ» است.
در گذینه «3 » ، « یرجینَ » غلط و درست آن «ترجینَ» است .
در گذینه «4» ، « یهشونَ» در اصل « یهشیونَ» است که اعلال آن درست است.
3. « واو » و « یا » در ماضی ناقص مفتوح العین در صیغه های 4 و 5 حذف می شوند .
1.رَمَیَ (اعلال به قلب )
2. رمیا ( بدون اعلال)
3. رَموا ( اعلال به حذف)
4. رَمَت̂ ( رَمَیَت̂ ) ( اعلال به حذف )
5. رَمَتا ( رَمَیتا) ( حذف )
6. رَمَینَ ( بدون اعلال )
7. رَمَیتَ
.
.
.
4. ضمه از آخرمضارع های ناقص حذف می شود چون ضمه بر « واو » و « یا » ثقیل است . ( اعلال به اسکان) واگر در چنین حالتی مضارع مفتوح العین باشد حرف عله به « الف» قلب می شود .
مثال :
یَرمیُ ← یرمی ( اعلال به اسکان)
تدعوُ ← تدعو ( اعلال به اسکان)
یَخشیُ ← یَخشَی ( اعلال به قلب )
یَخشَی + کَ ← یخشاکَ
یَدعو + کَ ← یدعوکَ
یَدعو + لن ← یَدعُُوَ ( این فعل ها در حالت نصب حرکت اصلی فتحه را می گیرند)
5.هنگام مجزوم شدن فعل های فوق ( شماره 4) حرف عله حذف می شود و حرف قبل از آن را بر اساس حرکت خودش می خوانیم .
مثال :
یَهدی + لم ← لم یَهدِ
ترجو ← ( نحی ) لا ترجُ
تدعو ← ( امر ) اُدعُ
یَخشَی + لم ← لم یَخشَ
تَشفی ← ( امر ) اِشفِ
منبع : http://basiji.gigfa.com