صرف معتل اجوف در مضارع و امر

 مضارع اجوف وامر آن

برای نوشتن مضارع فعل اجوف ابتدا باید مشخص شود که بر وزن یفعِلُ مضارع  می شود یا یفعَل ُ یا یفعُل ُ .

قاعده کلی این است که اگر اصل فعل اجوف یعنی قبل از اعلال آن یایی بود ؛ مضارع بر وزن یفعِل ُ نوشته شود زیرا حرکت متناسب با حرف یا کسره است مثل سیَرَ = یسیرُ    صیرَ =یصیرُ     بیَع = یبیعُ

اما اگر اصل حرف عله واو بود مضارع بر وزن یفعُلُ نوشته می شود مثل قول = یقول ُ عود = یعود ُ عوذ = یعوذُ .

اما فعلی نداریم که اصل حرف عله آن الف باشد زیرا الف در اصل واو یا یا بوده است که به الف تبدیل شده است  مثل قول = قال . بیع = باع ، اما نحویون گرامی وزن یَفعَــلُ را نیز بی نصیب نگذاشته اند و یکسری فعلها را بر این وزن مضارع کرده اند از آن جمله اند :

ادامه نوشته

معتل اجوف وصرف آن

معتل اجوف وصرف آن

عاد َ(عودَ) - عادا- عادوا- عادت- عادتا- عُدنَ - عُدتَ- عُدتما- عدتُم- عدتِ- عُدتما- عُدتنّ - عُدتُ- عُدنا (اعلال به حذف )= برگشت

 کانَ (کوَنَ )– کانا – کانوا – کانت – کانتا – کُنّ – کـُـنتَ – کـُـنتما- کـُـنتم – کـُـنتِ – کـُنتما – کنتنّ – کنت ُ- کُنّــا = بود

 مادامَ – ماداما– ماداموا- مادامت– مادامتا – مادُمنَ . مادُمت َ – مادُمتما – مادُمتم – مادمتِ – مادُمتما– مادُمتنّ– مادمتُ- مادُمنا  = تا زمانیکه

 راح َ- راحا – راحوا – راحت – راحتا – رُحن َ-  رُحت َ -  رُحتما – رُحتم -  رُحتِ - رُحتما – رُحتنّ -  رُحتُ -  رُحنا  = رفت

مازالَ – مازالا – مازالوا – مازالت – مازالتا – مازِ لن َ – مازلت َ – مازلتما – مازِلتم – مازِلت ِ – مازِلتما – ما زِلتنّ – مازِ لتُ - ما زِ لنا . هنوز. تا زمانی که

 صار َ- صارا – صاروا – صارت – صارتا – صِـرن َ – صِـرت َ - صِـرتما -  صِـرتم -  صِـرت ِ -  صِـرتما - صِـرتنّ – صِـرتُ – صِـرنا = شد

 لََــَـــیسَ – لـَــیسا- لیسوا- لیست- لیستا- لَـَــسنَ . لـَــستَ- لـَــستما- لـَـستم – لـَـستِ- لـَـستما- لـَـستنّ .لـَستُ – لـَـسنا (استثنا است چون در پنج صیغه اول اعلال به قلب نداریم )= نیست .

 * ما در مادام و مازال، مای ظزفیه است و اگرما قبل از این دو فعل نباشد جزو نواسخ یعنی افعال ناقصه نیستند .

ماضی های استثناء : خاف َ . نال َ . نام َ اینطور صرف می شوند :

نال َ نالا . نالوا. نالت . نالتا . نِــلنَ .

نِلتَ . نِلتما .نِلتم . نِلتِ . نِلتما .  نِلتنّ

نِلتُ . نِلنا .

صرف مضارع اجوف

در فعل مضارع اجوف ( فعلی که دومین حرف از سه حرف اصلی

آن یکی از حروف عله است ) اعلال به حذف صورت می گیرد آن

هم فقط در صیغه های جمع مونث غایب و جمع مونث مخاطب

یعنی صیغه های ۶و ۱۲ مثال:

یقولُ - تقولُ - یقولان - تقولان - یقولون - یقُلن -

تقول - تقولین - تقولان - تقولان - تقولون -تقُلن -

اقولُ - نقولُ